میکروسکوپ من (شماره یک):

دیروز یکی از زنبوردارهای تهرانی تماس گرفت و گفت که کندوهاش دچار نوزما شدن و ریزش زیادی دارن. ایشون دست کم سه مرتبه به کندوها آنتی بیوتیک های مختلفی داده بود اما بهبود کامل حاصل نشده بود. با هماهنگی که انجام شد، از کندوها نمونه برداری کردن و به دستم رسوندن. در مورد نمونه برداری و ارسال قبلا به طور مفصل صحبت کرده م (لینک). مراحل بررسی به شکل زیره:

الف) روده ی میانی زنبورها رو با نگه داشتن سینه بین دو انگشت و کشیدن بند آخر شکمشون بیرون میاریم. این کار می تونه با پنس یا انگشت انجام بشه.

.

ب) روده ها (یا حتی کل بدن زنبورها یا شکمشون) رو در هاون ریخته و با مقداری آب مقطر می کوبیم. تعداد زنبورها باید طوری باشه که بشه نماینده ای از کلنی حسابشون کرد و همچنین احتمال دیده شدن عوامل بیماری زا رو هم زیاد کنیم.

ج) یک قطره از مخلوط به دست آمده رو روی لام میزاریم، لامل رو روش قرار میدیم و با یک کاغذ خشک کن، لامل رو به لام فشار میدیم. حتما بعضی ها می پرسن که لام چیه؟! به طور خلاصه، لام صفحه ای از جنس شیشه س که نمونه رو روی اون قرار میدیم تا بتونیم بهتر مورد مطالعه قرارش بدیم. لامل هم برای پوشوندن روی نمونه و نازک کردنش تا حد یک لایه است (در ایده آل ترین حالت).

د) لام رو زیر میکروسکوپ میزاریم و نور رو تنظیم می کنیم. بهتره عدسی شیئی میکروسکوپ روی چهل تنظیم شده باشه، تا هم اسپورهای کوچک نوزما قابل مشاهده باشن، و هم گستره ی قابل قبولی از لام رو در تصویر میکروسکوپ ببینیم.

ه) اسپورهای نوزما به شکل بیضی هستن و بخاطر بازتاب نور، کاملا قابل تمایز از بقیه ی اجسام موجود در تصویر هستن.

و) میشه برای تخمین میزان آلودگی، اسپور ها رو با استفاده از لام هموسیتومتر شمارش کرد. روی لام هموسیتومتر قسمتی وجود داره که حجم مشخصی از یک مایع رو می تونه در خودش نگه داره، بعد شما با استفاده از مربع های لام، اسپور ها رو می شمرید. مثلا توی مربع چهار در چهار وسط تصویر، میشه سه اسپور رو به راحتی شمرد. دور یکی از اسپورها برای نمونه دایره کشیدم.

ز) با استفاده از ابزار یا نرم افزارهای مختلف میشه اسپور ها یا هر چیز دیگه ای رو زیر میکروسکوپ اندازه گیری کرد. من اینجا برای تشخیص بین نوزما آپیس و نوزما سرانه از اندازه گیری استفاده کردم، اما مطمئن ترین و بهترین راه، استفاده از تکنیک های ژنتیکیه که من امکانش رو در زنبورستان خودم ندارم. به همین دلیل هم مجبور شدم که از یک روش نادقیق استفاده بکنم.

صلاحیت تشخیص گونه رو ندارم،  اما به عنوان یک زنبوردار کنجکاو، حدسم نوزما سرانه ست. ممنونم از استاد بزرگوار مهندس اسماعیل غفوری، به خاطر مشورت و همفکری.

نتیجه: می بینید که با این همه دارو و درمان اسپورهای زیادی باقی موندن، من حداقل دو دلیل رو می تونم براش حدس بزنم، دلیل اول، اینکه داروها قلابی بوده، دلیل دوم، بیماری ها به داروهای ما مقاوم شدن. در مورد اول خدا به همه ی ما رحم کنه، در مورد دوم خدا به زنبورها و همه ی ما رحم کنه!

توصیه اول: به خاطر حفظ سلامت خودتون، مشتری ها، زنبورها و نسل بشر! لطفا تا قبل از تشخیص بیماری توسط آزمایشگاه، الکی به زنبورهاتون آنتی بیوتیک ندین.

توصیه دوم: اگر آماتور هستید و حتی یک کندو دارید، بخاطر رعایت حقوق زنبورها و زنبوردارهای همسایه، کندوی بیمار رو به حال خودش نگذارید و حتما کارهاش رو انجام بدین. فرض کنیم یه دونه کاسکو، سگ یا گربه داریم و باید کارهای دامپزشکی مربوط بهش رو انجام بدیم.

توصیه سوم: تغییر از من و شما ایجاد میشه. بیاید با کارهای کوچک، از همین بیماری ها و تشخیص آزمایشگاهی و درمانشون توی زنبورستانمون شروع بکنیم.

لینک به مطالب قبلی: زنبور، باکتری، آنتی بیوتیک و انسان